Tốc độ đô thị hóa cao kéo theo sự thu nhỏ của các mảng xanh đô thị. Đất chật người đông, các toà nhà mọc lên như nấm khiến cuộc sống vốn đã bận rộn, dường như lại càng ngột ngạt.
Người Sài Gòn hẳn còn tiếc ngẩn ngơ tán cây rợp bóng trên cung đường Tôn Đức Thắng hay Lê Lợi, nay đã bị thay thể bởi hàng cao ốc lạnh lẽo. Ở Hà Nội, hình ảnh hàng xà cừ xanh mát trên đường Kim Mã, đường Láng hay Nguyễn Chí Thanh giờ đây chỉ còn là hoài niệm.
Trồng cây tại nhà là một giải pháp để tạo nên các mảng xanh cho riêng mình. Ngoài các mảnh vườn truyền thống, do hạn chế về diện tích và thời gian, mô hình trồng cây trong chai, trên bờ tường hay rào ban công cũng là lựa chọn của nhiều gia chủ.
Bạn có đang băn khoăn làm thế nào để tạo không gian xanh trong nhà một cách đơn giản và hợp lý nhất? Lív đã có buổi trò chuyện ngắn cùng anh Hồ Thanh Thuận, chuyên gia về lĩnh vực vườn nhà đô thị, để cùng tìm hiểu thêm về vấn đề này.
Chào anh Thuận, vai trò của những mảng xanh với đời sống con người, nhất là người thành thị là gì?
Chào Lív. Với người thành thị nói chung, và cư dân ở chung cư cao tầng nói riêng, các mảng xanh là khá cần thiết, cả vì yếu tố thẩm mỹ trong không gian sống, lẫn lợi ích về mặt sức khỏe. Không những giúp thư giãn, những ốc đảo xanh này còn là nguồn cung cấp thực phẩm sạch. Bạn có thể hoàn toàn yên tâm khi sử dụng các loại rau được trồng tại nhà.
Ngoài ra, đối với các gia đình có trẻ nhỏ, đem thiên nhiên vào nhà cũng là cách để giáo dục thế hệ tương lai về tầm quan trọng của cây cỏ, từ đó xây dựng ý thức của trẻ trong việc bảo vệ môi trường.
Cây cảnh nhân tạo gần đây cũng được xem là một giải pháp trong việc tạo mảng xanh trong nhà bởi tính tiện lợi và độ chân thật. Anh nhận xét gì về xu hướng này?
Xu hướng này khá phổ biến trong những năm gần đây. Tuy nhiên, theo đánh giá của Gagaco, mảng xanh nhân tạo là giải pháp cuối cùng, chỉ nên áp dụng cho những không gian hạn chế về yếu tố tự nhiên như hoàn toàn không có nắng.
Ngoài giá trị thẩm mỹ, sự khác biệt lớn nhất giữa cây cỏ tự nhiên và nhân tạo đó là những giá trị khác như về mặt tinh thần, sức khỏe và cả phong thủy.
Mảng xanh tự nhiên sẽ mang lại cho bạn nhiều trạng thái cảm xúc khác nhau. Việc chăm bón cây sẽ giúp bạn thư giãn, có cái nhìn tích cực hơn trong cuộc sống bộn bề. Ngắm nhìn thành quả lao động của mình cũng sẽ làm bạn cảm thấy vui và hạnh phúc hơn.
Bạn có biết
- Chăm cây cảnh là hình thức giải trí của các phi hành gia, giúp họ vượt qua cảm giác bị cô lập ngoài không gian.
- Trong một khảo sát, những trẻ có kinh nghiệm làm vườn được cho là sẽ siêng ăn rau quả hơn những em còn lại.
- Đối với người trên 60 tuổi, việc chăm một khu vườn nhỏ có thể làm giảm 27%nguy cơ đau tim và đột quỵ.
- Làm vườn mỗi ngày giúp giảm nguy cơ lãng trí ở người cao tuổi tới 36%.
Theo anh, những yếu tố nào cần được cân nhắc trước khi quyết định đầu tư vào một góc vườn?
Đa số không gian trong nhà đều thích hợp để trồng cây. Tuy nhiên, để có một mảng xanh vừa hiệu quả, vừa thẩm mỹ, bạn cần cân nhắc đến một vài yếu tố sau đây.
1. Không gian và ánh sáng
Trước tiên, bạn cần quyết định những vị trí thuận tiện để chăm sóc và ngắm nhìn. Không gian ở ban công, sân thượng hoặc ngay trong góc bếp, cầu thang, tường nhà hay kệ sách đều có thể được tận dụng. Ánh sáng là yếu tố có vai trò quyết định đến việc chọn loại cây trồng. Nếu không gian sáng, hãy chọn những cây ưa nắng. Ngược lại, nếu trong phòng không có ánh sáng tự nhiên, bạn nên chọn các loại cây tương ứng.
Chọn cây phù hợp với không gian nhà bạn
- Sân thượng, ban công đón nhiều nắng (hướng Nam): cây ưa sáng như các loại hoa sứ, hoa giấy, mười giờ, dạ yến thảo; hoặc các loại rau như rau dền, cải cúc, bí đỏ, thì là, mướp, bí đao
- Ban công đón nắng một buổi (hướng Đông hoặc Tây): cây trồng chịu được ánh sáng trung bình như cà chua, su hào; hoặc cây cảnh như hoa hồng, hoa mai, hoa anh đào, hoa bạch lan
- Ban công ít nắng (hướng Bắc): dọc mùng, rau ngót, ngò gai, diếp cá, lá lốt, gừng
- Các khu vực hoàn toàn không có ánh sáng tự nhiên: lưỡi hổ, thường xuân, trầu bà, cọ cảnh, dây nhện, lan ý, lô hội
2. Nhu cầu của bản thân
Để xác định loại cây trồng, một yếu tố quan trọng không kém đó chính là nhu cầu của bản thân. Nếu bạn đơn giản chỉ muốn một khu vườn thật xanh mát thì hãy trồng những loại cây cảnh có tác dụng đuổi muỗi, thanh lọc không khí. Nếu bạn muốn một không gian không chỉ để trang trí mà còn có thể thu hoạch thì một vườn rau hữu cơ sẽ là lựa chọn thích hợp nhất. Một số người cũng chọn cây dựa theo phong thủy để mang tài lộc, sung túc đến cho gia đình.
Chọn cây cảnh phù hợp với không gian, nhu cầu và tính cách của bản thân.
Cây cảnh phản ánh cá tính của chủ nhân như thế nào?
Tính cách của khách hàng được thể hiện một phần qua cách lựa chọn cây trồng. Theo quan sát của chúng tôi, những người sống tình cảm thường hay chọn những loài hoa có sắc tím, như cúc bách nhật, hoa tigon, đậu biếc. Ngược lại, người có cá tính mạnh phù hợp với những giống cây có sức sống bền bỉ như hoa giấy, trong khi những chủ nhân năng động thích cây cỏ với màu sắc sặc sỡ.
Những địa điểm mua chậu cây cảnh và dụng cụ làm vườn tại TP. HCM
- 9x Garden: 479/38 Phan Văn Trị, quận Gò Vấp
- The Yên Concept: 60C Lê Thị Riêng, quận 1
- Cây Hương Thảo – Rosemary: 468/5 Phan Văn Trị, quận Gò Vấp
- Cửa hàng dụng cụ làm vườn Gagaco: 2, đường 53, Bình Trưng Tây, quận 2
- Ngoài ra có thể tham khảo khu vực đường Nguyễn Hữu Thọ ở quận 7, Thành Thái và Cư xá Bắc Hải ở quận 10
Với không gian nhỏ như nhà chung cư, mô hình vườn như thế nào là hiệu quả?
Các bạn có thể chọn phương pháp truyền thống là thổ canh (trồng trong đất) trong các chậu nhựa, thùng xốp, chậu gỗ hay xi măng. Hoặc có thể lắp cho mình một bộ trồng rau theo phương pháp thủy canh (trồng rau bằng dung dịch dinh dưỡng và nước), hay hệ thống aquaponics (trồng cây kết hợp nuôi cá).
Đa số các loại cây cảnh được chọn trồng trong chậu bằng đất. Một số có thể trồng bằng phương pháp thủy canh (trồng trong nước) như cây phú quý, đuôi phụng, thần tài, hay trầu bà.
So sánh các phương pháp
Loại cây nào cần lưu ý khi trồng trong nhà?
Nhà có trẻ em nên tránh những loại cây có thể gây ngộ độc nếu ăn phải như kim tiền, lưỡi hổ, lan ý, vạn niên thanh, và hoàng tâm điệp. Các loại cây này có thể gây bỏng miệng, kích ứng da, gây nôn mửa hoặc tiêu chảy nếu nuốt phải. Đối với chó mèo, chúng dễ gây nôn mửa, biếng ăn, tiêu chảy, thậm chí là tử vong.
Anh có thể tư vấn cho độc giả một vài điều cần lưu ý trong việc tưới cây?
Tùy vào điều kiện thời tiết mà bạn hãy điều chỉnh lượng nước tưới cho phù hợp. Với mùa nắng nóng tại Sài Gòn, bạn nên cung cấp nhiều nước những nơi chịu ánh sáng trực tiếp như sân thượng hay ban công hướng Nam, và tưới 1–2 lần vào buổi sáng sớm và chiều mát. Lượng nước cho mỗi cây phải chiếm ít nhất 10% thể tích chậu.
Ở những nơi quá nắng nóng, bạn có thể làm thêm mái che bằng màng lưới nông nghiệp. Vào mùa mưa, nên hạn chế tưới nước.
Đối với người mới bắt đầu, nên chú ý chọn trồng những loài cây dễ chăm sóc.
Trước khi tưới, bạn có thể xác định độ ẩm của cây qua cảm nhận độ ẩm của đất trong lòng bàn tay hoặc quan sát lá cây.
Khi nắm chặt đất, nếu bạn thấy nước chảy ra thì đất đang thừa nước. Lúc này bạn nên ngưng tưới và làm đất tơi xốp. Ngược lại, nếu cảm nhận sự rời rạc và khô, thì đất đang thiếu nước. Đất ẩm mát là lý tưởng nhất cho cây trồng.
Những biểu hiện trên lá cũng cho ta biết cây đang thiếu hay thừa nước. Cây thiếu nước thường héo lá vào buổi trưa nắng nóng, các lá dưới cùng chuyển vàng và khô nhanh. Ngược lại, khi thừa nước, cây sẽ chuyển vàng, yếu ớt, không phát triển.
Anh có lời khuyên nào cho những độc giả đang muốn xây dựng một khu vườn cho riêng mình?
Đối với những người mới bắt đầu, nên chú ý chọn trồng những loài cây dễ chăm sóc. Ví dụ, bạn có thể trồng rau cải, mồng tơi, rau muống, húng quế, ngò gai, hay các loại cây hoa như trầu bà, hoa mười giờ, hoa dừa cạn.
Ngoài ra, việc tưới nước đều đặn là một trở ngại đối với đa số người bận rộn. Giải pháp cho vấn đề này là những hệ thống tưới tự động hoặc các chậu thông minh có bộ phận chứa nước dự trữ.
Xin cám ơn anh.
Một mảng xanh bình yên là cách hữu hiệu nhất để chống lại tạp âm và khói bụi xám xịt của thành phố. Nhìn ngắm cảnh tự nhiên không chỉ “mát mắt”, mà còn là một cách để ta chữa lành. Năm 1984, một thử nghiệm giữa hai nhóm bệnh nhân đã cho thấy, so với nhóm có cửa sổ nhìn ra một bức tường, nhóm nhìn thấy tán cây phục hồi nhanh và cần ít thuốc giảm đau hơn.
Lív hy vọng bạn đọc sẽ tìm thấy những ốc đảo bình yên trong chính ngôi nhà của mình. Hãy tự thưởng cho bản thân những phút giây tìm về thiên nhiên, những khoảng lặng cần thiết để luôn giữ được sự tươi trẻ trong cuộc sống tất bật.
